Jedan od najljepših i najreprezentativnijih objekata iz austrougarskog perioda u Bosni i Hercegovini je sarajevska Vijećnica.
Sarajevska vijećnica je zgrada u Sarajevu nedaleko od Baščaršije na Mustaj-pašinom mejdanu i predstavlja jedan od najljepših i najreprezentativnijih objekata iz austrougarskog perioda građen u pseudo-maurskom stilu. U ovom stilu rađena je većina objekata što ih je u Sarajevu ostavila austrougarska vlast, a sinonim je za austrougarski period u Bosni i Hercegovini i zaštitni znak tog vremena.
Prvi projekat je uradio Karlo Paržik, a kako se ovaj nije svidio ministru Benjaminu Kalaju, izrada novog je povjerena Alexandru Witteku. Kao uzor u izradi ovog projekta poslužila mu je džamija Kemala II zbog čega je dva puta odlazio u Kairo. Kako je Witek navodno, upravo zbog ovog projekta (nedovoljnog osvjetljenja u glavnoj auli zgrade), umno obolio i izvršio samoubistvo, završetak njegovog projekta je povjeren 1894. godine Ćirilu M. Ivekoviću. Uporedo sa izradom i razradom projekta tekla je i izgradnja objekta od 1892. do 1894. godine. Objekat gradske vijećnice zvanično je predat na upotrebu 1896. godine. Nakon što je obnovljena, Vijećnica je ponovo otvorena 9. maja 2014. godine.
Sarajevska vijećnica – najljepše zdanje
To je najraskošnije zdanje izgrađeno u Sarajevu tokom austrougarske okupacije i predstavlja svojevrsni svjetski simbol susreta civilizacija, a jedan je i od najfotografisanijih kulturno-historijskih objekata u glavnom gradu Bosne i Hercegovine.
Sarajevska vijećnica izgrađena je krajem 19. vijeka, a prvobitno je služila kao sjedište Gradske uprave. Vijećnica je napravljena na mjestu gdje je utemeljeno Sarajevo.
Osim gradske administracije u Vijećnici su kasnije bili smješteni Okružni sud Sarajeva i bosanskohercegovački Sabor, da bi nakon toga Vijećnica postala Gradska biblioteka, odnosno Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine.
Rezervišite smještaj sa pogledom na Vijećnicu kako biste se uz jutarnju kafu mogli diviti njenoj arhitekturi:
Zanimljivo je da je, kada je odlučeno da će se Vijećnica praviti na Mustaj-pašinom mejdanu, bilo neophodno srušiti dva hana i jednu privatnu kuću.
Kada su austrougarske vlasti odlučile da prave Vijećnicu, javila se potreba za uklanjanjem nekoliko objekata na toj lokaciji. Među tim objektima su bila dva hana, te jedna kuća. Kuća nije u prvi mah smetala za gradnju Vijećnice, već je zasmetala kasnije zbog razvoja tramvajskog saobraćaja.
Hanovi su srušeni, a vlasnik kuće zahtijevao da mu se kao naknada isplati kesa dukata, a uz to da kuća bude prebačena, ćerpić po ćerpić, na drugu obalu Miljacke, nasuprot Vijećnice.
Tako je i urađeno, a zbog inata vlasnika kuća je prozvana Inat kućom, koja je danas restoran sa tradicionalnom bosanskom kuhinjom i ima najljepši pogled na sarajevsku Vijećnicu.
Razaranje sarajevske Vijećnice
U toku opsade Sarajeva 25. augusta 1992 granatiranjem Vijećnice sa položaja VRS uništen je skoro čitav fond biblioteke. Skoro 700 unikatnih rukopisa i inkunabula uništeno je te noći. Biblioteka je prije tog napada imala 155.000 unikatnih knjiga i rukopisa. U požaru je nestao Katalog Nacionalne i univerzitetske biblioteke Bosne i Hercegovine, oko 80% knjižnog fonda i dokumenata koji svjedoče o historiji Bosne i Hercegovine. Unutrašnjost vijećnice je gotovo potpuno uništena u požaru koji je uslijedio nakon granatiranja. Pojedini građani i bibliotekari su pokušali spasiti nešto knjiga pod snajperskom paljbom, prilikom čega je poginula najmanje jedna osoba. Većina rukopisa i knjiga nije mogla biti spašena.
Rekonstrukcija Vijećnice odvijala se u dvije faze:
- 1996-97. finansirana donacijama vlade Austrije od 750.000 €. Izvršeno je statičko stabiliziranje i obnova krovne konstrukcije. Željezna konstrukcija iznad kupole je sanirana i ugrađen je novi stakleni pokrov.
- od 2000-04 finansirana donacijama Evropske komisije od 2.250.000 €.
Nakon što je obnovljena, Vijećnica je ponovo otvorena 9. maja 2014. godine.
